خودرو خودران چیست؟
خودروهای خودران، قادر به شناخت محیط اطراف، حرکت در مسیری مشخص و بدون دخالت انسان هستند. این خودروهای هوشمند میتوانند به صورت خودکار در خیابانها تردد کنند، سرعت خود را بنابر موانعی مانند ترافیک، حضور عابر پیاده و دیگر موانع فیزیکی افزایش یا کاهش دهند، در زمان نیاز به درستی بپیچند یا توقف کنند و در نهایت بدون هیچ مشکلی به مقصد تعیین شده برسند.
خودرو برای دستیابی به این اهداف با استفاده از چند دوربین و انواع سنسور نصب شده روی خودرو و GPS و با کمک هوش مصنوعی محیط اطراف و وضعیت جغرافیایی را بررسی کرده و موانع را تشخیص میدهد. در حقیقت هوش مصنوعی به عنوان مغز خودرو عمل کرده و سنسورها و دوربینها وظیفه چشم راننده را بر عهده دارند.
انواع خودروهای خودران ها بر اساس میزان اتوماسیون
انجمن مهندسین خودرو (#SAE) شش سطح برای ارزیابی خودمختاری این خودروها تعریف کرده است، از سطح ۰ (بدون اتوماسیون) تا سطح ۵ (اتوماسیون کامل).

هر یک از این سطوح امکانات متفاوتی را از توقف فعالیت خودرو در زمانهای مورد نیاز گرفته تا حرکت خودرو بدون هیچ دخالت انسانی، در اختیار سرنشینان قرار میدهند.
- سطح ۰: بدون اتوماسیون. این سطح در واقع به خودروهای معمولی اشاره دارد. مسئولیت کلیه کارها و فعالیتهای خودرو با راننده است و بدون حضور راننده، خودرو به هیچ وجه نمیتواند حرکت کند.
- سطح ۱: در این سطح، راننده و سیستم هر دو در رانندگی نقش دارند . تکنولوژیهایی همچون سیستم کنترل کروز انطباقی، سیستمی که چرخ فرمان را کنترل میکند، دستیار پارک، سیستم ترمز اضطراری و… در این سطح قرار دارند.
- سطح ۲: اتوماسیون جزئی. چیزی که امروزه به عنوان تکنولوژی خودران میشناسیم در واقع از این سطح آغاز میشود. در سطح دو، سیستم به صورت کامل کنترل خودرو و وظایفی مانند گاز دادن، ترمز کردن و حرکت فرمان را بر عهده دارد. با این حال، راننده باید به طور کامل هوشیار باشد که در مواقع اضطراری و پرخطر، آگاهانه مداخله کرده و کنترل خودرو را در دست بگیرد.
- سطح ۳: اتوماسیون مشروط. در این سطح، راننده میتواند با خیال راحت، توجه خود را به هر موضوعی به غیر از جاده معطوف کند. در این سطح، سیستم به خوبی میتواند موقعیتهای اضطراری را مدیریت کرده و در صورت لزوم سریعا عکسالعمل نشان دهد. با این حال، در برخی موارد سیستم از راننده میخواهد که حواس خود را به جاده معطوف کند.
- سطح ۴: اتوماسیون بالا. در این سطح، راننده میتواند با خیال راحت صندلی خود را ترک کرده و حتی بخوابد. وسیله نقلیه میتواند در اکثر موقعیتها بدون کمک انسان رانندگی کند، اما ممکن است در شرایط نادری نیاز به دخالت انسان داشته باشد.
- سطح ۵: اتوماسیون کامل . این سطح، بالاترین درجه فناوری خودران است که در آن نهتنها نیازی به حضور راننده در داخل خودرو نیست، بلکه هیچگونه فرمانی به خودرو داده نمیشود و تمام فعالیتهای آن بهصورت خودکار صورت میگیرند.
در حال حاضر در کدام سطح قرار داریم؟
در عصر حاضر خودروسازان در سطح ۳ قرار دارند و در حال تلاش برای رسیدن یه سطوح بالاتر هستند. اما این فقط خودروسازان نیستند که روی سطح ۴ و سطح ۵ کار می کنند. چندین شرکت مستقل در حال توسعه ربوتاکسی هستند – وسایل نقلیه ای که مانند تاکسی های معمولی اما بدون راننده کار می کنند.
در میان شرکتهایی که سیستم ربوتاکسی را توسعه میدهند، Waymo، یکی از شرکتهای تابعه Alphabet Inc است. ربوتاکسیهای Waymo در ظرفیت محدودی در فینیکس، آریزونا فعالیت میکنند. این خودروها به چندین سنسور از جمله دوربین، رادار و LiDAR مجهز هستند. Waymo همچنین در حال توسعه یک سیستم نقشه برداری قوی و یک سیستم ارتباطی قابل اعتماد برای ربوتاکسی خود است.
شرکت دیگری که کانسپت ربوتاکسی را توسعه می دهد، کروز است. کروز یکی از شرکت های تابعه جنرال موتورز است که در حال توسعه وسایل نقلیه خودران است. ربوتاکسی های کروز در حال حاضر با ظرفیت محدود در سانفرانسیسکو، کالیفرنیا در حال فعالیت هستند. این وسایل نقلیه مجهز به مجموعه ای از حسگرهای مشابه ربوتاکسی Waymo هستند.
اینها تنها تعدادی از شرکت هایی هستند که در حال توسعه وسایل نقلیه خودران سطح ۴ و سطح ۵ برای ربوتاکسی هستند. توسعه این فناوری در مراحل اولیه باقی مانده است، اما این پتانسیل را دارد که حمل و نقل را متحول کند.

مزایای خودران ها
وسایل نقلیه خودران سطح ۴ و سطح ۵ برای ربوتاکسی چندین مزیت را ارائه می دهند:
- می توانند ۲۴/۷ کار کنند، که می تواند به بهبود جریان ترافیک و کاهش ازدحام کمک کند.
- می توانند برای حمل و نقل افرادی که خودشان قادر به رانندگی نیستند، مانند افرادی که سالخورده هستند یا دارای معلولیت هستند، استفاده شود.
- می توان از آنها برای ارائه خدمات حمل و نقل مشترک استفاده کرد که می تواند به کاهش تعداد خودروها در جاده کمک کند.
- از آنها می توان برای جمع آوری داده هایی در مورد الگوهای ترافیک و شرایط جاده استفاده کرد که می تواند برای بهبود کارایی سیستم حمل و نقل تجزیه و تحلیل شود.
چالش های خودران ها
به نظر می رسد که حرکت از خودمختاری سطح ۳ به سطح ۴ و سطح ۵ سخت تر از حد انتظار است. برخی از مشکلاتی که با آن مواجه شده اند عبارتند از:
خطاهای سنسور
حسگرها را می توان با آب و هوای بد، تابش خیره کننده یا سایر شرایط جاده فریب داد. این امر می تواند منجر به اشتباهاتی مانند تصادف با چیزی یا روشن شدن چراغ قرمز توسط وسیله نقلیه خودران شود.
اشکالات نرم افزاری
نرم افزاری که خودرو را کنترل می کند پیچیده است و می تواند حاوی اشکال باشد. این اشکالات همچنین می توانند منجر به اشتباه شوند.
هک کردن
وسایل نقلیه خودران ممکن است در برابر هک آسیب پذیر باشند. اگر وسیله نقلیه هک شود، هکر می تواند کنترل وسیله نقلیه را در دست بگیرد و باعث شود کار خطرناکی انجام دهد، مانند تصادف با وسیله نقلیه دیگری یا ایجاد ترافیک.
پذیرش عمومی
برخی از افراد با ایده سوار شدن در یک وسیله نقلیه خودران راحت نیستند. آنها نگران هستند که وسیله نقلیه اشتباه کند یا اینکه نتوانند به آن اعتماد کنند.
علیرغم این چالش ها، توسعه وسایل نقلیه خودران رو به جلو است اما بیش از آنچه انتظار می رفت طول می کشد. کمترین مشکل ، مشکلات هزینه ای است. وسایل نقلیه خودران سطح ۴ و سطح ۵ احتمالاً گران تر از وسایل نقلیه سنتی خواهند بود. این به این دلیل است که آنها به سنسورها و نرم افزارهای بیشتری مجهز هستند و برای مدیریت موقعیت های غیرمنتظره باید قوی تر باشند. مهمتر از همه، آنها باید قابل اعتماد و ایمن باشند و رسیدن به آن مرحله زمان و هزینه بیشتری را می طلبد.